Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, 17 Şubat 2018 tarihli ve 30335 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yayımlanan bu yönetmelik ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yurt içinden ve yurt dışından sağlanan yabancı para nakdi krediler ile dövize endeksli kredilerinin toplamı ilgili hesap döneminin son iş günü itibarıyla 15 milyon ABD doları ve üstünde olan firmalar, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak Bankaya müteakip hesap döneminden itibaren bildirmekle yükümlü tutulmaktadırlar.
Kimler Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Bildirimi İle Yükümlü: Yurt içinden ve yurt dışından sağlanan yabancı para nakdi krediler ile dövize endeksli kredilerinin toplamının ilgili hesap döneminin son iş günü itibarıyla 15 milyon ABD doları ve üstünde olan firmaların, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak bankaya müteakip hesap döneminden itibaren bildirmekle yükümlüdür. Kredi tutarlarının ABD doları karşılığının belirlenmesinde ilgili dönemin son iş gününe ilişkin Resmi Gazete’de yayımlanan döviz alış kuru kullanılacaktır.
Bildirimle yükümlü olunup olunmadığının belirlenmesinde, firmanın yabancı para nakdi kredileri ile dövize endeksli kredileri toplamı hesaplanırken varsa son hesap dönemine ilişkin Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) göre hazırlanan finansal durum tablosu, TMS’lere göre hazırlanmış finansal durum tablosunun bulunmaması durumunda ise vergi mevzuatı çerçevesinde kamu idarelerine sunulmak üzere hazırlanan bilançonun dikkate alınmaktadır.
Bildirimle yükümlü olan firmanın, yabancı para nakdi krediler ile dövize endeksli kredileri toplamı Bankaca tanımlanan sınırın altında kalması durumunda ise müteakip yıllık hesap döneminden itibaren bildirim yükümlülüğü sona ermektedir.
Bildirim Yükümlülüğü Olan Firmalar Ne Yapacaklar: Yönetmelik uyarınca, bildirim yükümlülüğü olan firmaların, yükümlülüğün başladığı tarihten itibaren 60 gün içinde denetçi ile denetim sözleşmesi yapması gerekmektedir. Firma yönetimi Bankaya bildirilecek verilerin tam ve doğru olmasından sorumlu tutulmaktadır. Firma tarafından finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanan veriler veri formu kullanılmak suretiyle Bankaya bildirilecektir.
Bildirim, TCMB tarafından oluşturulacak olan “Sistemik Risk Veri Takip Sistemi”nde bulunan açıklama formuna uygun olarak yapılacaktır. TCMB, kur riski yönetiminde etkinliği arttırmak amacıyla veri tabanı ve düzenlemelerden oluşan bu sistemi kurmaktadır.
Bildirimler, finansal raporlama çerçevesine uygun olarak ilgili yılın 31 Mart, 30 Haziran ve 30 Eylül tarihlerinde sona eren ara hesap dönemleri için takip eden birinci ayın sonuna kadar ve 31 Aralık tarihinde sona eren yıllık hesap dönemi için takip eden üçüncü ayın sonuna kadar tamamlanmak zorundadır.
Sistemin Kullanıcıları Kimler Olacaktır: Sistemin kullanıcıları TCMB, bildirim yapmakla yükümlü olan firmalar ve Kamu Gözetim Kurumu (KGK) tarafından yetkilendirilmiş Bağımsız Denetçilerdir. Firmalar, sisteme girmiş olduğu verileri denetleyecek denetçiyi sistem üzerinden kullanıcı olarak belirler ve denetçi ile imzaladığı sözleşmenin bir örneğini sisteme yükler. Firmalar, Banka tarafından belirlenen veri formunun sisteme girişini belirlenen dönemlerde sistemin genel ağ adresi olan 'www.tcmbveri.gov.tr' üzerinden gerçekleştirir. Firmanın girişini yaptığı verilerin denetimi tamamlandıktan sonra denetçi tarafından aynı adres üzerinden verilerin onay işlemi gerçekleştirilir. Sistem kullanıcıları, sistemin genel ağ sitesi üzerinden elektronik imza oluşturma aracı ile kayıt olarak aktif kullanıcı olur. Sistemin MERSİS entegrasyonu ile firma ön bilgileri dolu olarak getirilir.
Sisteme Veri Girişi ve Bağımsız Denetimi: TCMB firma tarafından belirlenecek denetçiye sisteme girişle ilgili bildirimde bulunacak ve söz konusu denetçi, sistem kullanıcısı olduğunda ise sistemde kayıtlı cep telefonuna gönderilen kısa mesaj ve/veya e-posta yolu ile bilgilendirilecektir.
Yıllık hesap dönemine ilişkin bildirilen bu verilerin denetimi, bu verilerin ara dönemlerde bildirilen veriler ile tutarlılığının denetimi de dâhil olmak üzere Bağımsız Denetçi tarafından KGK düzenlemelerine uygun olarak izleyen yılın 31 Mayıs tarihine kadar tamamlanmak zorundadır. Aksi takdirde firma tarafından bildirilen veriler için onay işlemi yapılamaz ve olumsuz görüş verilir. Bu durumda olumsuz görüşü içeren denetim raporunun imzalı kopyası sisteme yüklenecektir.
Bilgilerinize sunulur.
Bülent KONCA Mehmet DEMİR
Yeminli Mali Müşavir Yeminli Mali Müşavir
