Bilindiği üzere tam adı, Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun olan 7103 sayılı Torba Kanun, 27.03.2018 tarihli ve 30373 sayılı (2. Mükerrer) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Söz kanunda, gelir vergisi desteği, SGK prim teşvikleri ile kreş ve gündüz bakımevi desteği gibi çalışma hayatıyla ilgili olarak çeşitli düzenlemeler getirilmiş olup; bu düzenlemelerle ilgili açıklamalarımıza aşağıda yer verilecektir.
- KREŞ VE GÜNDÜZ BAKIMEVİ DESTEĞİ:
7103 sayılı Kanunun 4. maddesiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23. maddesinin birinci fıkrasına eklenen 16. bent ile işverenlerce, kadın hizmet erbabına kreş ve gündüz bakımevi hizmeti verilmek suretiyle sağlanan menfaatler, aynı bentte sayılan şartlarla gelir vergisinden müstesna tutulmuştur.
Anılan Kanun maddesinde belirtilen sosyal yardım dolayısıyla sağlanan menfaatin kadın çalışanın ücret gelirinden istisna edilebilmesi için aranan şartlar şu şekildedir:
- Çalışanın kadın olması,
- Ödemenin doğrudan bu hizmeti sağlayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine yapılması,
- Her bir çocuk için aylık asgari ücretin %15’ni aşmaması (2018 yılı için bu tutar çocuk başına 304,42 TL. olacaktır),
Yasa maddesinde de açıkça belirtildiği üzere bu yardım sadece kadın çalışanlar için öngörülmüş olup; velayeti babada da olsa erkek çalışanlar için sağlanan kreş ve gündüz bakımevi hizmetinde herhangi bir vergi istisnası söz konusu olamayacaktır.
Yasa maddesinde öngörülen istisna tutarını aşan kısım ile aynı amaçla nakden işçiye yapılan ödemeler ile sağlanan menfaatler ise ücret sayılmış olup; bu ödemelerde herhangi bir vergi istisnası olmayacaktır.
Ayrıca yasada öngörülen istisna tutarı olan %15’i, %50’ye kadar arttırmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Hizmet veren kreş veya gündüz bakımevine kadın çalışan için yapılan ödemeler ayni yardım kapsamında olduğundan sigorta prime tabi tutulmayacak; söz konusu yardımın işçiye nakden ödenmesi durumunda ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği prime tabi tutulacaktır.
Yine söz kreş ve gündüz bakımevi yardımının ister işverence doğrudan hizmeti sağlayan kuruluşa, isterse nakden işçiye ödenmesin, sağlanan menfaatin karşılığı olan tutarın kıdem tazminatının hesabında dikkate alınması gerekmektedir.
Bu madde yayım tarihi yani 27.03.2018 itibariyle yürürlüğe girmiştir.
- ÇEŞİTLİ ADLAR ALTINDA İŞÇİYE ÖDENEN TAZMİNATLARIN MAHİYETİ:
İş sözleşmesi sona erdikten sonra, iş sonu tazminatı, ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, işverenlerce kıdem tazminatı gibi değerlendirmekte ve bu ödemelerden gelir vergisi kesilmemesi gibi yanlış ve yaygın bir uygulama bulunmaktaydı.
7103 sayılı Kanunun 5 ve 7. maddeleri ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 25. maddesinde yapılan değişikle, hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar, kıdem tazminatı için öngörülen istisna tutarın hesabında dikkate alınmak kaydıyla vergiden müstesna tutulmuştur.
Bilindiği üzere 1475 sayılı İş Kanununun halen yürürlükte olan 14. maddesi gereği ödenecek kıdem tazminatının bir yıllık miktarı, en yüksek devlet memuruna (Başbakanlık Müsteşarı) ödenen bir yıllık emeklilik ikramiyesi tutarı ile sınırlandırmıştır. Dolayısı ile işverence kıdem tazminatı haricinde, yukarıda belirtilen mahiyette yapılan tazminat ödemeleri, kıdem tazminatının tavanının hesabında dikkate alınacak ve bu tutarlarla birlikte kıdem tazminatı tavanının aşılması durumunda, aşan kısım gelir vergisine tabi tutulacaktır.
Nitekim, 7103 sayılı Kanunun 7. maddesi ile 193 sayılı Kanunun 61 inci maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen 7 nolu bentte de bu nevide ödemeler ücret sayılmıştır.
7103 sayılı Kanunun 5 ve 7. maddeleri yayım tarihi yani 27.03.2018 itibariyle yürürlüğe girmiştir.
- ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ:
7103 sayılı Kanunun 5 ve 7. maddeleri ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikle, 2016 ve 2017 yıllarında uygulanan asgari ücret desteği kalıcı hale getirilmiştir.
Kendisi için asgarî geçim indirimi hesaplanan asgarî ücretlilere, vergi dilimi dolayısıyla içinde bulunulan yılın Ocak ayına ilişkin ödenen net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile bu tutarın altında kalındığı aylara ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutar, ücretlinin asgarî geçim indirimine ayrıca ilave edilecektir.
Örneğin 2018 yılı Ocak ayındaki gelir vergisi kesintisi 258,76 TL olan bir asgari ücretlinin, AGİ dahil net ücreti 1.603,12 olacaktır. Bu işçinin 2018 yılı Eylül ayında %20’lik dilime girmesi dolayısı ile gelir vergisi kesintisi 36,29 TL. artarak 295,05 TL.’ye ulaşacaktır.
Bu durumda söz konusu asgari ücretlinin net ücreti vergi diliminin etkisinden arındırılarak, farka isabet eden 36,29 TL. asgari ücretlinin asgari geçim indirimine ilave edilecektir.
- SGK PRİM TEŞVİKLERİ:
Bildiği üzere prim teşvikleri konusunda hali hazırda uygulaması devam eden birçok yasal düzenleme devam etmektedir.
7103 sayılı Kanunun 42. maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa geçici 19. madde eklenmiş olup; bu madde ile 01.01.2017-31.12.2017 tarihleri arasında uygulanan 687 Kanun teşvik benzeri bir teşvik uygulaması öngörülmüştür.
Söz konusu teşvikten yararlanma şartları kanunda aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
4.1. Sigortalılar İle İlgili Şartlar:
|
YARARLANABİLECEKLER |
YARARLANAMAYACAKLAR |
|
İş-Kura kayıtlı işsizler arasında olmak |
Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar |
|
01/01/2018 ila 31/12/2020 tarihleri arasında işe alınmak |
3308 sayılı Kanunda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler |
|
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olmak |
Harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alanlardan yalnızca kısa vadeli sigorta kollarına tabi olanlar |
|
İşe girilen aydan önceki üç aylık sürede toplam on günden fazla 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında bildirilmemiş olmak ve isteğe bağlı hariç 4/b sigortalısı olmamak |
Yurt dışında çalışanlar |
|
Sigortalının işe alındığı takvim yılından önceki takvim yılında işyerinden Kuruma bildirilen sigortalı sayısının ortalamasına ilave olarak çalıştırılması (tüm yılın ortalaması) |
Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular |
4.2. İşyeriyle İle İlgili Şartlar:
|
YARARLANABİLECEKLER |
YARARLANAMAYACAKLAR |
|
Özel sektör işvereni olmak |
Kamu işyerleri |
|
Yasal ödeme süresi geçmiş prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmamak veya varsa taksitlendirmiş veya yapılandırmış olmak |
Kamu İhale Kanunu kapsamında iş üstlenen işverenler |
|
APHB belgelerinin yasal süresinde vermek ve tahakkuk eden primlerin süresinde ödemek |
APHB belgelerinin yasal süresinde vermeyen ve tahakkuk eden primlerin süresinde ödemeyen veya Kuruma borcu olan işverenler |
4.3. Yararlanma Süreleri:
|
Teşvik Süresi (Prim + Vergi) |
2020/Aralık dönemini aşmamak üzere |
|
İşe giriş tarihi itibariyle 18 yaşından küçükler ile 25 yaşından büyük erkekler |
12 ay |
|
İşe giriş tarihi itibariyle 18 yaşından büyük kadınlar ve 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkekler |
18 ay |
|
İş-Kur’a kayıtlı engelliler |
18 ay |
|
Bu maddede belirtilen şartların sağlanması kaydıyla ikinci fıkrada belirtilen yararlanma süresini aşmamak üzere (12 veya 18 ay), destekten yararlanılmış olan sigortalının destek süresini tamamlamadan işten ayrılıp yeniden işe başlaması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı yeniden işe başladığı tarihteki durumu dikkate alınarak belirtilen sürelerden kalan süre kadar bu destekten yararlanmaya devam edilecektir. |
|
|
1/1/2018 ila 31/12/2020 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanun kapsamına alınan işyerleri ve daha önce tescil edildiği halde ortalama sigortalı sayısının hesaplandığı yılda sigortalı çalıştırılmaması nedeniyle aylık prim ve hizmet belgesi vermeyen işyerleri, bu maddede belirtilen şartlar sağlanmak kaydıyla, 1/1/2018 tarihinden sonra ilk defa sigortalı bildiriminde bulunulan ayı takip eden üçüncü aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinden itibaren bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen süre kadar (12-18 ay) bu destekten yararlandırılır. |
|
4.4. Yararlanılacak Teşvik Tutarının Hesabı:
|
SEKTÖR |
YARARLANILACAK TUTAR SINIRI |
PRİM HİSSESİ |
|
İmalat veya bilişim sektörü için |
Günlük brüt asgarî ücret x sigortalının prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere (yararlanılacak tutar 2018 yılı için 2.029,50 ile sınırlı) |
Sigortalı + İşveren hissesinin tamamı |
|
Diğer sektörlerde |
SPEK alt sınırı üzerinden hesaplanan |
Sigortalı + İşveren hissesinin tamamı |
7103 sayılı Kanun teşvikinden yararlanan sigortalılar açısından, ayrıca diğer Kanunlarla sağlanan destek ve indirimlerden faydalanılamayacaktır.
ÖRNEK :
|
|
İmalat Veya Bilişim Sektörü İçin Örnek |
||
|
Prime Esas Kazanç Günlük Alt Sınırı |
Gün/Prime Esas Kazanç |
Hesaplanan Prim Tutarı |
Fondan Karşılanacak Tutar |
|
67,65 |
30 gün/ 10.000,00 TL. |
10.000,00*%34,5=3.450,00 |
Hesaplanan prim tutarı 2.029,50 TL.’yi aştığı için İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak tutar 2.029,50 TL. olacak, kalan fark prim işverence ödenecektir. |
|
|
Diğer Sektörler İçin Örnek |
||
|
67,65 |
30 gün/ 4.000,00 TL. |
4.000,00*%34,5=1.380,00 2.029,50*%34,5=700,18 |
- İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak tutar = 700,18 TL. - İşverenin ödeyeceği prim (1.380,00-700,18) = 679,82 TL. |
Bu madde, 1/1/2018 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, yani 27.03.2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
- GELİR VERGİSİ TEŞVİKİ:
7103 sayılı Kanunun 44. maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa Geçici 21. madde eklenmiştir.
Anılan madde çerçevesinde; 01.01.2018-31.12.2020 tarihleri arasında işe alınan ve yukarıda belirtilen teşvik kapsamına giren sigortalılardan ötürü, ilgili yılda uygulanan aylık brüt asgarî ücretin prim ödeme gün sayısına isabet eden kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisinin asgarî geçim indirimi uygulandıktan sonra kalan kısmı, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilir.
Yani 7103 sayılı Kanununun 43. maddesi uyarınca, 4447 sayılı Kanunun geçici 19. Maddesi çerçevesinde sigorta prim teşvikinden faydalanacak sigortalı için aynı zamanda vergi teşviki de sağlanmaktadır.
ÖRNEK :
SGK PRİMİ = 2.029,50*%15
SGK PRİMİ = 304,42
GV MATRAHI= 1.725,08
GV= 1.725,08*%15 GV= 258,76
BEKAR İÇİN AGİ=152,21
TERKİN EDİLECEK TURAR= (258,76-152,21) 106,55 TL.
Söz konusu gelir vergisi teşvikinden yararlanma şartları ve süresi, bir üst maddede belirtilen
7103 sayılı Kanunla getirilen prim teşviki ile aynı olduğundan bu başlık altında bu hususlara ayrıca yer verilmeyecektir.
Bu madde, 1/1/2018 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, yani 27.03.2018
tarihinde yürürlüğe girmiştir.
- GEÇMİŞ DÖNEM FAYDALANILMAYAN PRİM TEŞVİKLERİ VE CARİ DÖNEM TEŞVİK UYGULAMASI:
7103 sayılı Kanunun 70. maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen Ek 17 madde ile işverenlere, geçmiş dönemlerde eksik yararlandıkları prim teşvikleri ile ilgili bir defaya mahsus olmak üzere yararlanma imkanı getirilmiştir.
Kanunun bu maddesi yayımı takip eden aybaşı itibariyle yürürlüğe girecek olup; geçmiş dönem kaynaklı bu tarz müracaatların, 01.05.2018-31.05.2018 tarihleri arasında (bir ay) içerisinde, ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne yapılması gerekmektedir.
Söz konusu süre hak düşürücü süre olduğundan bu sürenin geçirilmesi halinde, söz konusu prim veya destek alacağı idari ve/veya adli yolla da talep edilemeyecektir.
Aynı Kanun maddesi ile getirilen diğer bir düzenleme ise prim teşviklerinden eksik yararlandığını düşünen işverenlere, altı aylık bir süre tanınmasıdır. Buna göre, her dönem için ileriye doğru altı ay içinde Kanun türü değiştirmeye dönük iptal/ek bildirge verilebilecek olup; bu prim belgeleri herhangi bir inceleme veya idari para cezasına konu olmadan işleme alınacak ve eksik yararlanılan teşvik tutardan faydalanılması sağlanacaktır.
Herhangi bir aya/döneme ait bildirgenin altı aylık süre aşıldıktan sonra verilmesi halinde ise söz konusu ay/dönem için yapılacak müracaatlar dikkate alınmayacaktır.
Örneğin 2018 yılı Nisan ayı için, bildirgenin Mayıs ayında verilmiş olması göz önünde bulundurulduğunda 2018/Ekim ayına kadar Kanun türü değişikliğine ilişkin bildirgeler dikkate alınacak, 2018/Ekim ayından sonra bu yöndeki talepler işleme alınmayacaktır.
Bu madde yayımı izleyen aybaşında, yani 01.04.2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
ÖNEMLİ NOT:
7103 sayılı Kanunla getirilen prim ve vergi teşviki ile ilgili maddeler 1/1/2018 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup; varsa şartları taşıyan sigortalılar için 2018 yılı Ocak ve Şubat ayları ile ilgili olarak iptal/ek aylık prim ve hizmet belgeleri düzenlenmesi gerekecektir.
Ayrıca 2018 yılı Ocak, Şubat ve Mart ayları, 5510 sayılı Kanunun Ek 17. Maddesinin ikinci fıkrası gereği geçmiş dönem kapsamında değerlendirileceğinden, bu aylara ilişkin yararlanılmayan teşviklerle ilgili müracaatların altı ay içinde değil, 31.05.2018 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.
Buna ilişkin çıkacak fark prim teşvik tutarı ve gelir vergisi indirimi ise 2018 yılı Mart döneminde muaccel hale gelecek prim borcundan mahsup edilecektir.
Bilgilerinize sunulur.
Bülent KONCA Mehmet DEMİR İsmail OTLUBEL
Yeminli Mali Müşavir Yeminli Mali Müşavir (Eski SGK Başmüfettişi)
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bölüm Başkanı
