2019/10 Kısa Çalışma Ödeneği

              SERİ   : 2019/03/10                                                                                                    05.03.2019

                KONU : Kısa Çalışma Ödeneği

            İşverenlerin, zaman zaman içine düşebildikleri ekonomik sıkıntılar sebebi ile gündeme gelmeye başlayan kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği bu sirkülerimizin konusunu oluşturmaktadır.

             Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği ile ilgili temel yasal düzenleme 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek 2 inci maddesi ile 30.04.2011 tarihli ve 27920 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Kısa Çalışma Ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmeliktir.

             Söz konusu Yönetmelikte 09.11.2018 tarihinde yapılan değişiklikle, “Zorlayıcı sebep” kavramı genişletilmiş ve zorlayıcı sebebin “İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumları,” ifade ettiği belirtilmiştir (Yönetmelik Madde 3/1-h).

             Kısa çalışma ödeneği verilmesinin temel koşulu, İş-Kur Yönetim Kurulunca karara bağlanmış bir genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebep durumunun bulunmasıdır.

             İş-Kur Yönetim Kurulunca 20.11.2018 tarihinde alınan karar uyarınca 01.12.2018 tarihi itibari ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar gerekçe gösterilerek kısa çalışma ödeneği talebinde bulunulabilmektedir.

            Kısa çalışma ödeneği işverenlere, ödeneğin verildiği süre zarfında işçi ücretleri ve sigorta primleri bakımından kısa süreli de olsa bir rahatlama ve mevcut işçileri çıkarmadan faaliyetine devam edebilme imkanı sağlamaktadır.

      Kısa çalışma ödeneği ile ilgili detaylara aşağıda yer verilecektir.

1. Kısa Çalışma İçin Aranan Genel Şartlar:
   • İş-Kur Yönetim Kurulunca karara bağlanmış bir genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebep durumunun bulunması (Deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlar için diğer zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan başvurular için Yönetim Kurulu Kararı aranmaz.) gerekmektedir.
   • Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulmuş olması zorunludur.

2. Özel Şartlar:
   • İşveren Açısından;

• İşveren Kısa Çalışma Talep Formunu ve kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyimanyetik ve yazılı ortamda doldurarak İş-Kura kısa çalışma başvurusunda bulunur.
• İşveren bu başvurusunda, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerin işyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu; işyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasını, işyeri İŞKUR numarasını ve sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını belirtmek zorundadır.
• İşverenin kısa çalışma talebi, öncelikle Türkiye İş Kurumu birimleri tarafından sebep ve şekil yönünden değerlendirilir.
• Ardından İş Müfettişlerince kısa çalışma ödeneği açısından uygunluk tespiti yapılır. Uygunluk tespiti sonucu ilgili İŞKUR birimine gönderilir.
• Uygunluk tespiti sonuçları İŞKUR birimince işverene bildirilir. İşveren durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır.

• İşçi Açısından;

• Çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması (Kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olmak) gerekmektedir.
• Kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerine yer verilmelidir.

3. Süre ve Sağlanan Destek;

• Kısa çalışma ödeneği, üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanı kararı ile 6 aya kadar uzatılabilir.) uygulanır.
• Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirlenir.
• Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının, son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez.

Aşağıda 2019 yılı için aylık kısa çalışma ödeneği hesabı verilmiştir.  
 

• Kısa çalışma ödeneği, uygunluk tespitinde belirtilen süreyi aşmamak kaydıyla fiilen gerçekleşen kısa çalışma süresi üzerinden verilir. Örneğin kısa çalışma kapsamında ayda 15 gün gün çalışma yapılması durumunda, geri kalan 15 günlük ücret, kısa çalışma ödeneği olarak işçilere ödenir.
• Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir.
• Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için aylık olarak verilir.
• Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve 40 ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar. Bu bir haftalık süre içerisinde ücret ve prim yükümlülükleri işverene aittir.
• Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.
• Kısa çalışma ödemeleri, hak edilen işsizlik ödeneğinden mahsup edilir; ancak işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
• Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.

4. Diğer Hususlar;

• Kısa çalışma yaptırmak için işçinin rızasının alınmasına ihtiyaç yoktur, işveren tek taraflı olarak kısa çalışma ödeneği müracaatında bulunabilir.
• Kısa çalışma süresince iş akdi askıda kalır.
• Kısa çalışma ödeneğinden, damga vergisi dışında bir kesinti yapılamaz.
• Kısa çalışma süresi, kıdem ve ihbar tazminatlarında ve yıllık izin hesabında çalışmış gibi sayılmalıdır (Yargıtay 9 H.D. 14.07.2011 gün, 2010/50993 E, 2011/27305 K).
• Kısa çalışma ödeneği, nafaka borçları haciz veya başkasına devir veya temlik edilemez.
• Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçi, işsizlik sigortasından yararlanmak için 4447 sayılı Kanunda öngörülen koşullar gerçekleşmeden işsiz kalırsa, kısa çalışma ödeneği aldığı süre düşüldükten sonra, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneğinden yararlanır.
• İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için sadece genel sağlık sigortası primleri ödenir; iş kazası, meslek hastalığı ile uzun vadeli sigorta kolları ödenmez.
• Kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde eksik gün nedeni “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak belirtilir.
• Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulunun genel ekonomik, bölgesel veya sektörel kriz ile zorlayıcı sebeplerle ilgili bir kararının varlığı halinde, Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında yer bulan son çare ilkesi gereği, işçiyi çıkarmadan önce işverenin kısa çalışma ödeneğine başvurması gerekmektedir.

Bilgilerinize sunulur.