2020/39 BİNEK OTOMOBİLLERİNE AİT AMORTİSMAN, KİRALAMA VE CARİ GİDERLERDE KISITLAMA

SERİ    : 2020/06/39                                                                                                                                TARİH : 01/06/2020

KONU :Binek Otomobillerine Ait Amortisman, Kiralama ve Cari Giderlerde Kısıtlama 

              07.12.2019 Tarih ve 30971 Sayılı Resmi Gazete ile yayınlanan 7194 Sayılı Kanunun 13 ve 14. Maddeleri ile 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 Madde birinci fıkrasının 1, 5 ve 7. Bentleri İle 68 Madde birinci fıkrasının 4 ve 5. Bentlerine parantez içi hükümler eklenmek suretiyle “Binek Otomobillerine ait Giderleri ile Amortismanlarının Vergi Matrahından İndirilmesi” ile ilgili bir kısım kısıtlamalara gidilmiştir.

27.05.2020 Tarih ve 31137 Sayılı Resmi Gazete ile yayınlanan 311 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 193 Sayılı G.V. Kanununun 40. Madde birinci fıkrasının 1, 5 ve 7. Bentleri İle 68 Madde birinci fıkrasının 4 ve 5. Bentlerine eklenen hükümler ve uygulamaya ilişkin hususlar konusunda açıklamalar yapılmıştır. Binek Otomobillerine ilişkin giderler ile amortismanlarının vergi matrahından indirilmesine ilişkin tebliğde yapılan açıklamaların özeti aşağıda belirtilmiştir.

1. A) Binek Otomobillerine İlişkin Kiralama ve İktisap Giderleri:

A.1) Kiralama Giderlerine İlişkin Kısıtlama:

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere ticari ve serbest meslek kazancının tespitinde;

(1) Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerine her birine ilişkin (her bir araç için)  aylık kiralama bedelinin 2020 yılı için en fazla KDV hariç 5.500,00 TL kadarı gider olarak dikkate alınabilecektir. Bu tutarın fazlası ile fazla tutara isabet eden KDV tutarı kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

Örneğin; Bir adet binek otomobiline ait aylık kira bedeli KDV hariç 7.500,00 TL olması halinde gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde en fazla 5.500,00 TL kısmı gider olarak dikkate alınacaktır. 5.500,00 TL’nin fazlası olan (7.500,00 – 5.500,00)= 2.000,00 TL tutarındaki kira bedeli ile bu tutara isabet eden (2.000,00 * 0,18)= 360,00 TL KDV tutarı kanunen kabul edilmeyen gider olarak kayıtlara intikal ettirilecektir.

(2) Binek otomobilinin günlük olarak kiralanması halinde kiralama giderine ilişkin kısıtlama günlük kiralama bedeli hesaplanarak uygulanacaktır.

Örneğin; binek otomobili 2020 Yılı Temmuz ayında 10 günlük kiralanmış ise kiralama gideri olarak en fazla dikkate alınabilecek tutar,

1 Günlük Kira Bedeli; 5.500/31= 177,42 TL

(Temmuz ayında gün sayısı 31 olması nedeniyle 31 gün olarak dikkate alınmıştır.)

10 günlük gider olarak dikkate alınabilecek en fazla tutar; 177,42*10 gün= 1.774,20 TL olacaktır.

(3) Banka ve sigorta şirketleri gibi faaliyetleri KDV’den istisna olan işletmelerde indirim konusu yapılamayan KDV dahil 5.500 TL’lik tutar, safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

Örnek:  (A) Bankası tarafından 1/6/2020 tarihinde katma değer vergisi dahil aylık 6.490 TL (5.500 TL + %18 KDV 990 TL) bedel karşılığında bir adet binek otomobil kiralanmıştır. KDV Kanununa göre bankaların Finansal Kiralama Kanununa göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler KDV’den istisna olduğundan, (A) Bankasının binek otomobilin kiralanmasına ilişkin yapmış olduğu 6.490 TL kiralama giderinin 5.500 TL’si 2020 yılı için banka tarafından safi kurum kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecek, 990 TL kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

(4) Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerine ilişkin yapılan ödemeler bu kapsamda (aylık 5.500,00 TL kapsamındaki gider kısıtlaması kapsamında) değerlendirilmeyecek olup söz konusu ödemelerde aylık kiralama gideri kısıtlaması söz konusu değildir.

Buna göre 2020 yılında finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerine ilişkin ödemelerin, borç anapara ödemesi ve faiz ödemesi olarak ayrıştırılması, ödenen faiz giderinin ilk yıl maliyetine intikal ettirilmesi zorunlu olup, sonraki yıllara ilişkin olarak ödenen faiz giderleri maliyetine intikal ettirilebileceği gibi doğrudan gider olarak kayıtlara intikal ettirebilecektir.

Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerine ilişkin yapılan ödemeler için aylık 5.500,00 TL tutarındaki kira bedeli sınırlaması söz konusu değildir. Ancak sirkümüzün sonraki bölümünde açıklayacağımız üzere buna ilişkin faiz ödemelerinin %70’i gider olarak kabul edilecek kalan kısmı (%30’u) kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

(5) Binek otomobillerine ilişkin gider olarak dikkate alınabilecek aylık kiralama tutarı 2020 yılı için 5.500,00 TL olup daha sonraki yıllarda bu tutar o yıl için belirlenecek yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır.

(6) 01.01.2020 tarihinden önce başlayıp kanunun yürürlük tarihinden sonrasını da kapsayan binek otomobili kiralamalarında, yürürlük tarihinden sonrasına tekabül eden kira bedelleri gider kısıtlamasına tabi olacaktır.

            Örneğin 01.05.2019 tarihinde başlayıp 30.04.2020 tarihinde biten kiralamalarda 2019 yılına isabet eden aylardaki (2019/Mayıs – Aralık) kira bedellerine ilişkin kiralama giderlerinde herhangi bir kısıtlıma bulunmamaktadır. Ancak daha sonraki 01.01.2020 – 30.04.2020 tarihlere isabet eden 2020/Ocak - Nisan dönemlerindeki aylık kiralama giderleri olarak en fazla 5.500,00 TL tutarı dikkate alınacaktır.

Söz konusu kiralama dönemi 2020 yılını da aşan bir yılı da (Örneğin 2019 yılından başlayıp 2021 yılını da) kapsaması halinde 2021 yılı için azami kiralama gideri; 2020 yılındaki aylık kiralama bedelinin yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle dikkate alınacaktır.

            A.2. Binek Otomobillerinin İktisabında Ödenen KDV ve ÖTV’nin Gider Olarak Tercih Edilmesi Durumunda Bu Tutarlara İlişkin Gider Kısıtlaması:

            213 Sayılı VUK’nun 270. Maddesine göre Gayrimenkul gibi değerlenen Taşıtlara ilişkin ödenen ÖTV ile 3065 Sayılı KDV Kanununun 30. Maddesi uyarınca Binek Otomobillerine ilişkin alış vesikalarında gösterilen KDV’nin indirim konusu yapılamaması nedeniyle mükellefler, Binek Otomobillerine ilişkin ÖTV ve KDV’ni;

            Doğrudan Gider olarak gösterilmesi ya da otomobillerinin maliyetine intikal ettirilmesi konusunda tercih hakkı bulunmaktadır.

            Binek otomobillerinin iktisabında ödenen KDV ve ÖTV’ni doğrudan gider gösterme tercihinde bulunan mükellefler Ticari ve Serbest Meslek Kazancının tespitinde 2020 Yılı için KDV ve ÖTV toplamının en fazla 140.000,00 TL (07.12.2019-31.12.2019 döneminde en fazla 115.000,00 TL) kısmını gider olarak tenzil edebileceklerdir. Bu tutardan fazlası Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınacaktır.

1. Binek Otomobillerine İlişkin Tamir, Bakım, Yakıt ve Benzeri Giderlerde Kısıtlamalar:

            Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobili kiralanması ya da çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, Gelir veya Kurumlar Vergisi açısından safi kazancın tespitinde binek otomobillerine ilişkin tamir, bakım, yakıt, sigorta gibi giderlerin en fazla %70’ini gider olarak indirim konusu yapabilecektir. Bu giderlerin %70’inden fazlasına ait (%30’nu) giderler ile bu fazlalığa isabet eden KDV tutarı Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınacaktır.

            (1) Söz konusu açıklamaya göre işletmeye veya envantere kayıtlı olup ticari veya mesleki faaliyette kullanılan binek otomobillerine ilişkin cari giderler sınırlandırılmıştır. Bu giderler sigorta giderleri, otopark giderleri, bakım/onarım giderleri, yakıt giderleri gibi giderlerdir.) 

Söz konusu gider kısıtlamasına kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerine ilişkin yapılan giderler de dahildir.

            (2) Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerine ilişkin binek otomobillerinin “Haklar” hesabına aktife alındığı dönemi izleyen dönemler için yapılan faiz giderlerinin doğrudan gider olarak dikkate alınması tercih edilmiş ise söz konusu faiz gideri de kısıtlamaya tabi olup faiz tutarının en fazla %70’i gider olarak indirilebilecektir.

            (3) Söz konusu %70 oranındaki gider kısıtlamasına 01.01.2020 tarihinden önce iktisap edilen veya kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin 01.01.2020 tarihinden sonraki giderlerini de kapsamaktadır.

Örneğin 01.08.2019 yılında iktisap edilen binek otomobiline ait bir yıllık sigorta poliçe bedeli 1.680,00 TL, bu tutarın 2019 Yılına tekabül eden kısmı ise 700,00 TL, 2020 Yılına tekabül eden kısmı 980,00 TL’dir. Buna göre 2019 yılına tekabül eden 700,00 TL’nin tamamı 2019 yılında safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır. 2020 Yılına tekabül eden ve “280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabında” izlenen 980,00 TL’nin en fazla %70’i olan 686,00 TL kısmı 2020 yılında gider olarak dikkate alınacak, kalan 294,00 TL kısmı kanunen kabul edilmeyen gider olacaktır.

           (4) Binek otomobili kredi kullanılarak edinilmiş ise söz konusu binek otomobiline ait kredinin ilk yılına ilişkin faizleri maliyetine atılması zorunlu olup, söz konusu faiz ödemelerinin ilk yılı izleyen dönemlerde doğrudan gider olarak tercih edilmesi halinde söz konusu faiz giderlerinin de %70’i gider olarak dikkate alınıp, kalan kısmı kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır. Söz konusu faiz gideri kısıtlaması binek otomobilinin 2020 yılından önce edinilmesi ve faizlerinin 2020 ve takip eden yıllara sarkması halinde de (doğrudan gider olarak tercih edilmesi durumunda) geçerlidir.

1. Binek Otomobillerine İlişkin Amortisman Gideri Kısıtlaması:

            Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere;

            (1) ÖTV ve KDV hariç (bu vergilerin tercihen gider yazılmış olması halinde) ilk iktisap bedeli 2020 yılında 160.000,00 TL (07.12.2019-31.12.2019 arası 135.000,00 TL) tutarını,

            ÖTV ve KDV tutarlarının tercihen maliyete eklenmesi veya binek otomobillerinin ikinci el olarak iktisap edilmesi halinde 2020 yılında 300.000,00 TL (07.12.2019-31.12.2019 arası 250.000,00 TL) tutarını, aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından gider olarak dikkate alınacaktır.

            Örnek: X A.Ş. 20.03.2020 tarihinde ÖTV ve KDV hariç tutarı 200.000,00 TL olan 1900cm³ silindir hacminde 1 adet binek otomobili almıştır. Bu araç için 220.000,00 TL ÖTV, 75.600,00 TL KDV ödemiştir. ÖTV ve KDV toplam tutarı 295.600,00 TL’dır. ÖTV ve KDV dahil aracın bedeli 495.600,00 TL’dir.

            Alınan bu araca ilişkin amortisman gider ve kayıtları yıllar itibariyle aşağıdaki gibi olacaktır.

            a-  ÖTV ve KDV tutarlarının doğrudan gider olarak tercih edilmesi halinde;

            a.1) Ayrılacak amortisman, sınırlama getirilen tutar (2020 Yılında ÖTV KDV Hariç 160.000,00 TL) üzerinden hesaplanıp gider olarak dikkate alınabilecektir.

            a.2) ÖTV ve KDV hariç olarak kayıtlara intikal ettirilen (Örneğimizde 200.000,00 TL) tutar üzerinden genel hükümler çerçevesinde de amortisman ayrılabilecektir. Bu durumda genel hükümler çerçevesinde ayrılan amortisman (257 Hesap: 200.000,00 TL) tutarının 2020-2024 yıllarında toplam en fazla 160.000,00 TL tutarını (760 veya 770 Hesap) gider olarak dikkate alınacak olup 40.000,00 TL Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (689) olarak kayıtlara intikal ettirilecektir.

Bu şekilde genel hükümler kapsamında amortisman ayrılıp ilgili yıllarda aşan kısmın kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmış olması ve ilgili yıllara ilişkin beyannamelerde kazanca ilave edilmiş ise binek otomobilinin satılması halinde gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde bu tutar (kanunen kabul edilmeyen gider) “Diğer İndirimler” satırında gösterilerek kazanç üzerinden indirim konusu yapacaktır.

Not: Aracın ilk iktisabında ödenen ÖTV ve KDV doğrudan gider olarak tercih edilmiş olması nedeniyle 2020 Yılında ÖTV ve KDV toplamı olan 295.600,00 TL’nin en fazla 140.000,00 TL’sı gider (760 veya 770 hesap), kalan 155.600,00 TL kısmı kanunen kabul edilmeyen gider (689 Hesap) olarak dikkate alınacaktır.

            b- ÖTV ve KDV tutarlarının binek otomobilinin maliyetine eklenmesi halinde;

b.1) Ayrılacak amortisman, sınırlama getirilen tutar (2020 Yılında ÖTV KDV Dahil 300.000,00 TL) üzerinden hesaplanıp gider olarak dikkate alınabilecektir.

            b.2) ÖTV ve KDV dahil olarak kayıtlara intikal ettirilen (Örneğimizde 495.000,00 TL) tutar üzerinden genel hükümler çerçevesinde de amortisman ayrılabilecektir. Bu durumda genel hükümler çerçevesinde ayrılan amortisman (257 Hesap: 495.600,00 TL) tutarının 2020-2024 yıllarında toplam en fazla 300.000,00 TL tutarını (760 veya 770 Hesap) gider olarak dikkate alınacak olup 195.600,00 TL Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (689) olarak kayıtlara intikal ettirilecektir.

Bu şekilde genel hükümler kapsamında amortisman ayrılıp ilgili yıllarda aşan kısmın kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmış olması ve ilgili yıllara ilişkin beyannamelerde kazanca ilave edilmiş ise binek otomobilinin satılması halinde satış tarihindeki gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde bu tutar (kanunen kabul edilmeyen gider) “Diğer İndirimler” satırında gösterilerek kazanç üzerinden indirim konusu yapacaktır.

            (2) Binek otomobillerine ilişkin gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedelin  tespitinde, binek otomobilinin  iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacaktır.

            (3) Finansal kiralama yoluyla edinilen “Haklar” hesabında izlenen binek otomobili değerinin aktif değeri o yıl için belirlenen amortismana esas tutarı aşması halinde ayrılacak amortismanın en fazla o yıl için belirlenen tutar kadarını gider, aşan kısmı ise kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

            Örneğin 2020 yılında finansal kiralama yoluyla edinilen ve rayiç bedeli 330.000,00 TL olan otomobil için finansal kiralama kapsamında 70.000,00 TL faiz ödenmiştir. Faizin ilk yıl maliyete eklenmesi dolayısıyla aktife alma bedeli ile faiz toplamı 400.000,00 TL olacaktır.  2020 Yılı için en fazla 300.000,00 TL’sine isabet eden amortisman tutarı gider olarak dikkate alınacaktır.

Hasip TAMER                       Bülent KONCA                                  Mehmet DEMİR

Vergi Bölüm Başkanı            Yeminli Mali Müşavir                       Yeminli Mali Müşavir