SERİ : 2020/07/48 TARİH : 07/07/2020
KONU : GEKAP’a İlişkin Yönetmenliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslarda Değişiklik Hakkında
2020/03/06 sayılı sirkümüzde daha önce açıklayıcı bilgilerle yer verdiğimiz Geri Kazanım Katılım Payı Kapsamı ve Uygulamasına ek olarak;
31.12.2019 tarih 30995 (4.Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik” uyarınca, daha önceden uygulanmasına başlanan 2872 sayılı Çevre Kanununun Geri Kazanım Katılım Payına ilişkin Yönetmelik uygulamalarının geliştirilmesi ve daha açıklayıcı örneklerle netleştirilmesine ilişkin bilgilere aşağıda yer verilmiştir.
“İthalat’’ tanımına ek olarak; İthalat işlemlerinde serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi ithalat işleminin gerçekleştiği tarih olarak esas alınır. “ İthalatçı’’ tanımına ek olarak ‘’ihracat”, “İade’’ ve “Taşıma Ekipmanı’’ tanımlarına yer verilmiş olup, bunların beyan yükümlülüğüne dair bilgilere aşağıda yer verilmiştir.
İhracat: Ambalajlı ürünler ile Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünleri tedarik yolu ile temin edip piyasaya süren işletmelerin ihracatlarını belgelemesi durumunda tedarikçi ve İhracatçılar için GEKAP yükümlülüğü oluşmaz.
İade: Ek-1 sayılı listede yer alan plastik poşetlerin haricinde piyasaya arz edilen ürünlerin geri alınması, piyasadan toplanılması işlemini ifade eder.
Taşıma Ekipmanı: Herhangi bir ürün veya eşyanın taşımacılığında sürekli aynı amaçla kullanılıp, piyasaya sürülmesinde ürün veya eşyayla birlikte arz işlemine konu edilmeyen ekipmanlardır. Bu ekipmanlar ambalaj tanımı dışında tutulmakla birlikte Bakanlıkça kayıt ve takip altına alınmasına yönelik işlem tesis edilebilir.
“Birincil Ambalaj/İç Ambalaj/Satış Ambalaj’’ ek olarak;
Üretim makinalarının bir parçası olarak değerlendirilip kullanılan hammaddenin (kağıt, kumaş, iplik, metalik levha vb.) taşınması ve kullanıma alınmasını sağlayan rulolar, makaralar, masuralar, rolikler ve bobinler ambalaj olarak değerlendirilmemekle birlikte; satış noktalarında satışa sunulan alüminyum folyo, streç film ve temizlik kağıtlarının ruloları ile ipliklerin makaraları gibi malzemeler ambalaj olarak değerlendirilir.
“Üçüncül Ambalaj/Nakliye Ambalajı/Dış Ambalaj” ek olarak;
Karayolu, demiryolu, deniz yolu, ve havayolu taşımacılığında taşıma ekipmanı olarak kullanılıp piyasaya arz işlemine ürünle/eşya ile birlikte konu edilmeyen ahşap, plastik, metal vb. malzemeden imal edilmiş paletler, sepetler, konteynerler, kasalar vb. bu tanım dışında olup;
Karayolu, demiryolu, deniz yolu ve havayolu taşımacılığında ürünle/eşya ile birlikte piyasaya arz işlemine konu edilen (iade alınmak şartıyla teminat karşılığında verilenler dahil) ahşap, plastik, metal vb. malzemeden imal edilmiş paletler, sepetler, konteynerler, kasalar vb. nakliye ambalajıdır.
Ambalajların Depozito Uygulamalarına Yönelik;
Depozito uygulamaları için Bakanlıkça belirlenen Usul ve Esaslar kapsamında depozito uygulama planı hazırlanır ve Bilgi Sistemi Üzerinden Bakanlığa sunulur. Bakanlıkça uygun bulunan planlar için bir kod numarası tahsis edilir. Depozito uygulamasına ilişkin veriler Bakanlık bilgi sistemine girilir, piyasaya sürülen ambalajların geri toplanamayan kısmına ilişkin hesaplamalar bu sistem üzerinden değerlendirilir.
Tüketici ve kullanıcılara iletilen eşya ve/veya malzemelerin tüketilmesi ve kullanılması sonrasında ambalajlarının tekrar kullanılması amacıyla Bakanlıktan onay alınması durumunda depozito uygulaması dahilinde, geri toplanmak üzere piyasaya sunulan ambalajlar için GEKAP beyanı verilir, fakat GEKAP ödemesi yapılmaz. Depozito uygulaması dahilinde GEKAP ödemesi, ancak geri toplanamayan miktarlar için yapılır.
Örnek; A işletmesi piyasaya süren olarak 50.000 adet içecek ambalajının 30.000 adedinin yeniden kullanılabilir ve depozito uygulayacak halinde olması durumunda, Bakanlık Ambalaj Bilgi Sistemi üzerinden sunulan bilgi planının uygun bulunması şartıyla, bahsi geçen 30.000 adet yeniden kullanılabilir içecek ambalajı için GEKAP ödeme yükümlülüğü oluşmaz.
“Ambalaj Piyasaya Sürenler” ek olarak;
Kar amacı gütmeyip ihtiyaç sahiplerine iletmek üzere yardım kuruluşlarınca dağıtılan ürünler için GEKAP yükümlülüğü oluşmaz.
“Satış Noktası” ek olarak;
Örnek 1: Eğitim ve öğretim faaliyetinde bulunan bir okul personel ve ziyaretçilerinin kullanması için tahsis ettiği su sebilindeki suyun kullanımı için suyu, tek kullanımlık bardaklarda sunmaktadır. Burada bahsi geçen okul satış noktası olarak değerlendirilmediğinden, kullanılan tek kullanımlık bardaklar da ambalaj olarak değerlendirilmez ve GEKAP kapsamı dışında olur.
Örnek 2: Okul bünyesinde personel ve öğrencilere yemek hizmeti veren yemekhane işletmecisi; yemeklerini sunarken plastik tabak ver bardak kullanması durumunda piyasaya süren olarak GEKAP uygulamasına tabidir.
İade Edilen Ürünlere Yönelik;
GEKAP’a tabi olup piyasaya sürülmüş herhangi bir ürünün son kullanım/tüketim tarihinin geçmesi sebebiyle piyasaya süren tarafından geri toplanması halinde iade işlemi tesis edilir ve bu toplanan ürünler ve ambalajları için sadece geri kazanım katılım payı ödenen kısımları konu edilir. İade alınan ürünlerin yeniden ambalajlanması durumunda kullanılan ambalajlar iade işlemine konu edilmez.
“Geri Kazanım Katılım Payına Tabi Bitkisel Yağların Tanımlanması” ek olarak;
Örnek : Yurt içinde bitkisel yağ üretimi yapan C gerçek/tüzel kişisi bitkisel yağı, gıda üretimi (bisküvi, kek vb.) yapan D gerçek/tüzel kişisine vermektedir. Bu durumda; C gerçek/tüzel kişisi, D gerçek/tüzel kişisine vermiş olduğu bitkisel yağ için piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumlu olup, D gerçek/tüzel kişisi almış olduğu bitkisel yağ ile üretmiş olduğu gıda ürünleri (bisküvi, kek vb.) Kanunun ek-1 listesinde yer almadığından geri kazanım ve katılım payından sorumlu değildir.
“Geri Kazanım Katılım Payına Tabi İlaçların Tanımlanması” ek olarak;
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından zirai ilaç/bitki koruma ürünü olarak tanımlanan ürünler geri kazanım katılım payına tabidir.
Örneğin: A gerçek/tüzel kişisi yurtdışından ithal ettiği ilaçları yurt içinde satmaktadır. Bu durumda ithal ettiği ilaçlar için kutu/şişe başına GEKAP uygulamasından sorumlu olmakla birlikte GEKAP’a ilişkin beyan ve ödemeler ithalatın gerçekleştiği işlem tarihi üzerinden yapılır ve daha sonraki yurt içinde yapılan satışlar için GEKAP yükümlülüğü oluşmaz. Ayrıca İthal edilen ilaçların birincil ambalajlarından geri kazanım katılım payı alınmaz.
Beşeri İlaç: GEKAP’a İlişkin Yönetmelikte yer alan hususlar esas alınmak suretiyle Sağlık Bakanlığı tarafından beşeri ilaç olarak tanımlanan ürünler GEKAP uygulamasına tabi ürünler olarak değerlendirilmektedir.
Veteriner İlaç: GEKAP’a İlişkin Yönetmelikte yer alan hususlar esas alınmak suretiyle Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından veteriner ilaç olarak tanımlanan ürünler GEKAP uygulamasına tabi ürünler olarak değerlendirilmektedir.
“Geri Kazanım Payına Tabi Lastiklerin Tanımlanması” ek olarak;
Örneğin: Yurt içinde araç üretimi yapan A gerçek/tüzel kişisinin ürettiği araçlarda stepne lastik bölümü de bulunmaktadır. A gerçek/tüzel kişisi araçlarında orijinal parça olarak kulladığı stepne lastiklerini, yurt içinde lastik üreten B gerçek/tüzel kişisinden almaktadır. Bu durumda A gerçek/tüzel kişisi lastiği orijinal parça kapsamında kullanılmak üzere temin ettiği için; B gerçek/tüzel kişisi de orijinal parça kapsamında kullanılmak üzere verdiği için geri kazanım katılım beyanı yaparlar, ancak geri kazanım katılım payı ödemezler.
“Geri Kazanım Payına Tabi Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Tanımlanması” ek olarak;
Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünler için bu ürünlerin sadece araç ile elektrikli ve elektronik eşya üretiminde kullanılmak şartıyla piyasaya sürenler tarafından beyan yapılır, ancak bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez. Orijinal eşya/parça tanımına uymasına rağmen ayrı olarak piyasaya sunulan kanun ek-1 listesinde yer alan ürünlerin geri kazanım katılım payı beyanı yapılır ve geri kazanım katılım payı tahsil edilir.
Örneğin: C gerçek/tüzel kişisi araçlar için nihai (tamamlanmış) ürün niteliğinde buzdolabı üretmektedir. C gerçek/tüzel kişisi üretmiş olduğu buzdolaplarını, otobüslerde orijinal eşya/parça olarak kullanan D gerçek/tüzel kişisine vermekte, ayrıca araç ve aksesuarların modifikasyonunu yapan E gerçek/tüzel kişisine vermektedir. Bu durumda;
-C gerçek/tüzel kişisi D gerçek/tüzel kişisine verdiği orijinal eşya/parça kapsamındaki buzdolapları için beyan yapar, ancak geri kazanım katılım payı ödemez.
-C gerçek/tüzel kişisi E gerçek/tüzel kişisine vermiş olduğu buzdolapları için geri kazanım katılım payından sorumludur.
“Geri Kazanım Payına Tabi Pil ve Akümülatörlerin Tanımlanması” ek olarak;
Depozito uygulaması dahilinde geri toplanmak üzere piyasaya arz edilen akümülatörler için geri kazanım katılım payı beyanı verilir, geri kazanım katılım payı ödenmez. Ancak geri toplanamayan miktarlar için geri kazanım katılım payı ödenir.
Geri Kazanım Katılım Payı Kapsamı ve Uygulamasına dair açıklayıcı bilgilere, daha önce yayınlamış olduğumuz sirküye aşağıdaki linki tıklayarak ulaşabilirsiniz.
http://www.upaymm.com.tr/Sirkuler/SirkulerDetay?id=91
Not: 2020 yılı birinci dönem (1.2.3.4.5.6. Aylar) ait beyanname 31.07.2020 Tarihine kadar (31.07.2020 tarihinin resmi tatil gününe denk gelmesi nedeniyle 04.08.2020 gününe kadar) verilecektir
22/03/2020 tarihinden önce Ocak/2020 ve Şubat/2020 dönemi için verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden geri kazanım katılım payları, beyan dönemini takip eden ayın son günü olan 31/07/2020 tarihinin resmi tatil gününe denk gelmesi nedeniyle 4/8/2020 günü saat 23.59’a kadar ödenebilecektir.
Tebliğin yayın tarihinden (22.03.2020) önce Ocak/2020 ve Şubat/2020 dönemleri için beyanname vermiş olanlar 2020 yılının ilk altı aylık dönemi için verecekleri beyannamelere daha önce beyanname verdikleri dönemlere ilişkin bilgileri dâhil etmeyeceklerdir. Söz konusu tebliğe aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
https://www.verginet.net/Dokumanlar/2020/GEKAP-Tebligi-22-03-2020.pdf
Mehmet DEMİR Emine İŞBİLEN Bülent Konca
Yeminli Mali Müşavir İş Geliştirme Bölüm Bşk. Yeminli Mali Müşavir
